Sulla tradizione dell’Halieuticon Liber attribuito ad Ovidio

  • Francesco Testa
Parole chiave: Halieuticon, Ovidio, tradizione manoscritta

Abstract

Questo contributo fornisce un rapido quadro della tradizione dell’Halieuticon liber attribuito ad Ovidio. Attraverso l’analisi di alcuni fenomeni concernenti le lezioni e gli errores diuisionis, nonché la distribuzione del testo nello specchio grafico, soprattutto in presenza di lacune, si sostiene l’indipendenza del Parisinus Lat. Thuaneus 8071 (B) dal Vindobonensis 277 (A). Attraverso una lezione del v. 44, s’ipotizza una possibilità di contaminazione del primo dal secondo.

Downloads

I dati di download non sono ancora disponibili

Riferimenti bibliografici

Manoscritti
Wien, Österreichiche Nationalbibliothek, Vindobonensis 277 (A), fol. 55r-58r, saec. VIII-IX.
Paris, Bibliothèque Nationale de France, Parisinus Lat. Thuaneus 8071 (B), fol. 58v-59r, saec. IX-X.
Milano, Biblioteca Ambrosiana, Ambrosianus S 81 sup. (C), fol. 222, saec. XVI.
Wien, Österreichiche Nationalbibliothek, Vindobonensis 277 (D), fol. 74r-75v, saec. XVI.
Wien, Österreichiche Nationalbibliothek, Vindobonensis 3261 (E), fol. 43a-46b saec. XVI.

Edizioni e traduzioni (Le edizioni e le traduzioni sono presentate in ordine cronologico di pubblicazione)
Logau, Georg von (ed.) (1534), Hoc volumine continentur poetae tres egregii nunc primum in lucem editi, Gratii, qui Augusto principe floruit, de uenatione lib. I. P. Ouidii Nasonis Halieuticon liber acephalus. M. Aurelii Olympii Nemesiani Cynegeticon lib. I. Eiusdem carmen bucolicum. T. Calphurnii Siculi Bucolica. Adriani Cardinalis uenatio, Venetiis, A. Manuzio.
Gesner, Conrad (ed.) (1556), De piscibus et aquatilibus omnibus libelli III noui, Turici, A. Gesner.
Ciofano, Ercole (ed.) (15822), P. Ouidii Nasonis epistolae heroides ab Hercule Ciofano Sulmonensi ope veterum librorum emendatae, et obseruationibus illustratae, Antuerpiae, C. Plantin.
Pithou, Pierre (ed.) (1590), Epigrammata et poematia uetera, Parisiis, J. Chouet.
Bersman, Gregory (ed.) (15963), P. Ovidii Nasonis operum quae extant tomus III. Ex postrema Iacobi Micylli recognitione, et recensione noua Gregorii Bersmani, cum eiusdem notationibus, Lipsiae, J. Steinman.
Vliet, Jan van (ed.) (1645), Venatio Novantiqua celsissimo Arausionis Principi Guilhelmo dicata, Leiden, Elzevier.
Heinsius, Nicolaas (ed.) (1661), Operum P. Ovidii Nasonis editio nova, Nicol. Heinsius Dan. f. recensuit ac notas addidit Vol .2, Amsterdam, Elzevier.
Heinsius, Nicolaas (ed.) (1670), P. Ovidii Nasonis opera, in tres tomos divisa, Leiden, P. Hackius.
Burman, Pieter (ed.) (1727), Publii Ovidii Nasonis Opera omnia: IV. voluminibus comprehensa cum integris Jacobi Micylli, Herculis Ciofani, et Danielis Heinsii, notis et Nicolai Heinsii curis secundis, et Aliorum in singulas partes, partim integris, partim excerptis, adnotationibus, Amsterdam, R. e J. Wetstein – G. Smith.
Salandri, Pellegrino (trad.) (1752), I frammenti di P. Ovidio Nasone, s.l.
Wersndorf, Johann Christian (ed.) (1824) [Altenburg, 1780], Poetae Latini Minores. Gratii et Nemesiani Cynegetica, T. Calpurnii Siculi Eclogae, Q. Ennii, Severi Sancti, Bedae, Septimii Sereni, Ausonii, Cassii Parmensis, Optatiani Porphyrii, et aliorum carmina, quae notis veteribus ac novis illustravit N.E. Lemaire, Paris, N.E. Lemaire.
Haupt, Moriz (ed.) (1838), Ouidii Halieuticon Grattii et Nemesiani Cynegetica ex recensione Mauritii Haupt. Accedunt inedita Latina et tabula Lithographica, Leipzig.
Merkel, Rudolph (ed.) (1851), P. Ovidius Naso ex recognitione Rudolphi Merkel, vol. 3, Leipzig, B.G. Teubner.
Beaudement, Théophile (trad.) (1869), ‘Les Halieutiquesʼ, in Ovide, Œuvres Complètes: avec la traduction en français, Paris, Firmin-Didot.
Riese, Alexander (ed.) (1874), Carmina. 3, Fasti, Tristia, Ibis, Ex Ponto, Halieutica, Fragmenta, Leipzig, Tauchnitz.
Güthling, Otto (ed.) (1884), P. Ovidi Nasonis Carmina in exilio composita, Tristium libri, Ibis, Epistulae ex Ponto, Halieutica, Leipzig, G. Freytag.
Curcio, Gaetano (ed.) (1902), Poeti Latini Minori, vol. 1, Acireale, Tipografia dell’Etna.
Edward, G.M. (ed.) (1903-19052) [1894], ‘P. Ovidii Nasonis Halieutica’, in Postgate, John Percival, Corpus Poetarum Latinorum, I, 2, London, G. Bell.
Vollmer, Friedrich (ed.) (1911), Poetae Latini Minores. Vol. 2, [Fasc. 1/3] Ovidii Halieuticon, Grattivs, Ovidii Nux, Consolatio ad Liviam, Priapea, Homervs latinvs, Leipzig, B.G. Teubner.
Owen, Sidney George (ed.) (1915), Tristium libri quinque, Ibis, Ex Ponto libri quattuor, Halieutica, Fragmenta P. Ovidi Nasonis, Oxford, Clarendon.
Mozley, John Henry (trad.) (1929), The Art of Love, and Other Poems, Cambridge (Ma), Harvard University.
Ripert, Émile (trad.) (1937), Les Tristes. Les Pontiques. Ibis. Le Noyer. Halieutiques. Traduction nouvelle, introduction, notes et texte établi par Émile Ripert, Paris, A.A. Colin.
Lenz, Friedrich Walter (ed.) (19562), P. Ovidii Nasonis Halieutica Fragmenta Nux, Incerti Consolatio ad Liviam, Torino, Paravia.
Richmond, John Anthony (ed.) (1962), The Halieutica Ascribed to Ovid, London, Athlone Press.
Capponi, Filippo (ed.) (1972), P. Ovidii Nasonis Halieuticon. Introduzione e testo; Commentario, Leiden, Brill.
Saint-Denis, Eugène (ed.) (1975), Ovide, Halieutiques. Texte établi, traduit et commenté, Paris, Les Belles Lettres.

Studi
Haupt, Moriz (1875), Opuscula, I, Leipzig, Hirzel.
Birt, Theodor (1878), De Halieuticis Ovidio poetae falso adscriptis, Berlin, Weidmann.
Heraeus, Wilhelm Carl (ed.) (1925), M. Valerii Martialis Epigrammaton libri XIV, Leipzig, B.G. Teubner.
Traube, Ludwig (1896), ʻRec. [del v. II di] Postgate, John Percival, Corpus Poetarum Latinorumʼ, in Berliner Philologische Wochenschrift, 16, col. 1050, Leipzig, O.R. Reisland.
Schenkl, Heinrich (1898), ʻZur Kritik und Überlieferungsgeschichte des Grattius und andern lateinischen Dichternʼ, in Jahrbücher für classische Philologie, 24 Supplement-bd, Leipzig, B.G. Teubner.
Pubblicato
2022-12-31
Come citare
Testa, F. (2022). Sulla tradizione dell’Halieuticon Liber attribuito ad Ovidio. Rhesis. International Journal of Linguistics, Philology and Literature, 13(2), 64-71. https://doi.org/10.13125/rhesis/5737
Sezione
Articoli